afb.
Sint Josephstraat 1
Sint Annagesticht / St. Leonardusgesticht
Het Sint Annagesticht met op de achtergrond de toren van de Sint Janskerk omstreeks 1912. Op initiatief van mr. N. Sassen, voorzitter van het College van Regenten over de Godshuizen, werd in 1856 achter het oudemannen- en vrouwenhuis een gesticht opgericht tot verpleging van arme jongens en mannen. Zij werden door de bevolking de garde van Napoleon genoemd, omdat bovengenoemde heer Sassen de voornaam Napoleon droeg. Na enkele jaren werden zij overgebracht naar de voormalige Hoogere Burger School op de Papenhulst. De vrijgekomen ruimte werd bestemd voor oude vrouwen uit het "Arme Vrouwen- en Meisjesgesticht" in de Schilderstraat, die er in 1907 hun intrek namen. Het kreeg toen de naam Sint Annagesticht.
's-Hertogenbosch in oude ansichten deel 2
Rijksmonument
Sint Josephstraat 1
|
St. Leonardusgesticht. Aansluitend bij Oude Mannen en Vrouwenhuis, Hinthamerstraat 72. Gevel gepleisterd en gebosseerd; daaronder verband met grote baksteenmoppen. Oude zadeldak. Binnen balklagen met sleutelstukken (16e eeuw). Grenst aan Dieze, waar rustend op oude beschoeiing. Zie ook Koninklijk Besluit van 2 augustus 1972 nummer 28. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Verhalen en legenden
St.-Jozefgesticht
door Henny Molhuysen|
Het middeleeuwse Geefhuis aan de Hinthamerstraat (thans de Stadsbibliotheek) werd in 1825 verbouwd tot een Oude Mannen- en Vrouwenhuis. De ene helft was bestemd voor oude mannen, het andere deel voor de bejaarde vrouwen. In 1855 kwam de zijvleugel aan de St.-Jozefstraat leeg te staan. In de negentiende eeuw kende men de 'thyuiszittende armen'. Maar eveneens werden behoeftige mannen, vrouwen en kinderen dikwijls 'bedeeld', dat wil zeggen tegen betaling bij anderen in de kost gedaan. De bestuurders van het 'Bedeelingsfonds' vonden echter dat dit teveel kostte: f 16.000,- in 1855. Het leek hun goedkoper hen voortaan in gestichten onder te brengen. Het jaarverslag van de gemeente meldt daarover: „ Men ging daartoe over met het oog op de belangen der ongelukkigen zelve, en met het bewustzijn dat daardoor bezuinigingen zullen worden verkregen.”
Besloten werd in de St.-Jozefstraat de jongens van 7 tot 16 jaar en de bedeelde mannen onder te brengen in dit 'Armengesticht voor Mannen en Jongens'. Er kwam tevens een 'Armengesticht voor Vrouwen en meisjes', waar ook de jongens onder 7 jaar onderdak kregen: in een voormalige glasslijperij op de hoek van de Zuid-Willemsvaart.
Op 1 januari 1856 werd het gesticht in de St.-Jozefstraat geopend en in het eerste jaar werden er reeds 63 personen ondergebracht. Het doel was 'Het opnemen daarin zoowel van hen, die hetzij door gebrek of ouderdom in hunne behoeften niet kunnen voorzien, als van hen, die om hunne jonge jaren niet aan de onzekerheid mogen worden prijsgegeven.”
De mannen werden zoveel mogelijk met werk beziggehouden, terwijl de jongens gratis onderwijs kregen. „De uitwerking van dit gesticht is zeer heilzaam en draagt de beste vruchten”, zo meldde het jaarverslag. De bewoners van het gesticht liepen in een donker, gesloten uniformpak van zwarte pilot met nikkelen knopen, een streep op de rechtermouw, met platte uniformpet en een lange broek.
Vanaf 1868 werd het St. Jozefgesticht in de St.-Jozefstraat niet meer bediend door leken, maar door de Broeders O.L. Vrouw van Lourdes. Maar de congregatie vertrouwde het in het begin kennelijk niet zo goed. Er werd een contract gesloten met de bepaling dat indien het verbroken werd, dit slechts gebeuren zal met een behoorlijke opzeggingstermijn, plus 35 gulden voor de terugreis naar Ronse.
Het oude gebouw bleek tenslotte geheel ongeschikt voor de huisvesting. Er was een overbevolking, de lokalen waren te klein en er was gebrek aan licht en lucht. Voor de jeugd ontbrak bovendien de nodige ontspanningsruimte. Daarom verhuisde men in 1907 naar de Papenhulst en in 1925 naar de Graafseweg/Muntelbolwerk.
|
Brabants Dagblad donderdag 26 september 1991
Artikelen
| 1991 |
Henny MolhuysenVerhalen en legenden : St.-JozefgestichtBrabants Dagblad donderdag 26 september 1991 (foto) |
Adresboeken
Sint Josephstraat 1
Sint-Josephstraat D 171 (????)
| 1908 | M.G. van Rossum (overste St. Antonius gesticht) |
Sint-Josephstraat 1 (1909)
| 1910 | St. Annagesticht |
| 1928 | St. Leonardusgesticht |
| 1943 | wed. A.C. Mangé-van Hees - wed. J.G. Sabel-van Drunen - wed. J. de Wit-Danklof |
| 1979 | Bibliotheek en Prentenkabinet van het Prov. Genootschap |
Sint Josephstraat 1a
Sint-Josephstraat 1a (????)
| 1928 | St. Annagesticht |
Literatuur en bronnenpublicaties
Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 38, 39
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |